Chùa Hương từ lâu đã trở thành một trong những danh thắng nổi tiếng có quan cảnh đẹp hữu tình thơ mộng mà còn là một địa điểm tâm linh nổi tiếng của Việt Nam. Hàng năm, khi tết đến xuân về, hoa mơ nở rộ khắp núi rừng Hương Sơn cũng là thời điểm hàng triệu du khách và Phật tử khắp nơi tìm về nơi đây để tham gia lễ hội chùa Hương, tìm hiểu tôn giáo dân gian cũng như khám phá văn hóa phồn thực đặc sắc
1. Địa điểm tổ chức lễ hội chùa Hương
Lễ hội chùa Hương là một trong những lễ hội lớn nhất của miền Bắc, được tổ chức ở khu thắng cảnh chùa Hương, thuộc Hương Sơn, địa phận huyện Mỹ Đức, cách thủ đô Hà Nội khoảng 62 km về phía Tây Nam. Nơi đây cũng được xem là khu phức hợp giữa tôn giáo và văn hóa vì tập hợp rất nhiều ngôi chùa Phật giáo, ngôi đền thờ các thần long nhãn cũng như tín ngưỡng nông nghiệp khác nhau.
Tham quan khu quần thể nổi tiếng này, ngoài có lễ hội chùa Hương đặc sắc thì du khách còn có thể tận hưởng không gian thanh tịnh với thiên nhiên trong lành, cầu nguyện bình an cho bản thân và gia đình, chắc chắn mang đến trải nghiệm ấn tượng, khiến bạn khó quên nhất.
2. Thời gian bắt đầu lễ hội
Lễ hội chùa Hương diễn ra từ tháng 1 đến tháng 3 Âm lịch. Ngày mùng 6 cũng là thời gian khai hội chính thức nên thu hút đông đảo du khách đến tham gia. Ngoài ra, đỉnh cao của lễ hội còn là ngày rằm tháng giêng đến 18 tháng 2 Âm Lịch. Khi ấy, rất nhiều Phật tử và người dân thập phương đến đây để hành hương lễ chùa, chiêm bái, cầu bình an và may mắn cho năm mới.
3. Nguồn gốc và ý nghĩa
Nguồn gốc
- Chùa Hương đã được xây dựng từ thế kỷ thứ 17 cách đây hơn 300 năm. Nơi đây gắn liền với tín ngưỡng dân gian thờ Bà chúa Ba, ứng thân của Quán Thế Âm Bồ Tát – công chúa Diệu Thiện.
- Theo đó, sau 9 năm tu hành thì công chúa đã đắc đạo thành Phật và đi cứu độ chúng sinh vào một ngày mùa xuân đầy sức sống. Ngày đó cũng là ngày Phật Đản hiện nay (được sử sách xác định là 19 – 2 Âm Lịch). Vì thế, vào thời điểm trăm hoa đua nở này, nhiều người dân và Phật tử khắp nơi đều tìm về đây, để vừa dâng lễ Bà Chúa Ba, vừa thưởng ngoạn danh thắng Hương Sơn. Đây cũng là nguồn gốc đầu tiên về lễ hội chùa Hương.
- Nguồn gốc thứ hai liên quan đến chuyến tuần du Trấn Sơn Nam của Chúa Tĩnh Đô Vương Trịnh Sâm vào tháng 3 năm 1770. Khi ấy, Chúa đã vào động Hương Tích thắp hương, vãn cảnh chùa và đề nghị khắc lên cửa động 5 chữ “Nam Thiên Đệ Nhất Động”.
- Vì đây là nơi tâm linh và cũng được Chúa ca ngợi nên từ đó người dân tìm đến động Hương Tích ngày càng nhiều hơn, dẫn đến nơi đây trở thành địa điểm tôn giáo lớn của người Việt xưa. Tuy nhiên, thời gian ấy người dân chỉ vãn cảnh chùa nhỏ lẻ chứ không mở lễ hội. Mãi đến năm 1896 niên hiệu Thành Thái năm thứ 8, lễ hội chùa Hương mới chính thức được tổ chức với quy mô lớn như ngày nay.
Ý nghĩa
- Cầu an và cầu may mắn: Lễ hội Chùa Hương là dịp để người dân và du khách đến dâng hương, cầu nguyện cho một năm mới an lành, bình an, sức khỏe, và thịnh vượng. Chùa Hương được coi là nơi linh thiêng, nơi kết nối giữa con người và các vị thần, Phật linh thiêng, mang đến sự bảo vệ và may mắn cho mọi người.
- Tín ngưỡng thờ Phật và thần linh: Chùa Hương không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là nơi thờ các vị thần linh trong tín ngưỡng dân gian, thể hiện sự tôn trọng đối với các đấng siêu nhiên, với mong muốn cuộc sống con người được bình an, hạnh phúc.
- Gìn giữ các giá trị văn hóa dân tộc: Lễ hội Chùa Hương là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa truyền thống như hát quan họ, múa rối nước, các trò chơi dân gian, giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của dân tộc. Đây cũng là dịp để người dân địa phương và du khách tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của vùng đất này.
- Tôn vinh giá trị dân gian: Các nghi lễ, lễ hội, và các hoạt động văn hóa diễn ra trong lễ hội giúp tái hiện và duy trì những giá trị văn hóa dân gian đặc sắc, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, cộng đồng và thiên nhiên.
- Giao lưu và kết nối văn hóa: Lễ hội thu hút du khách từ khắp mọi miền tổ quốc và quốc tế, tạo cơ hội để giao lưu văn hóa giữa các vùng miền và các cộng đồng khác nhau. Những hoạt động lễ hội này giúp nâng cao sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa các dân tộc và nền văn hóa.
4. Cẩm nang du xuân lễ hội chùa Hương
Các phương tiện để di chuyển đến chùa Hương
Xe khách: Bạn có thể đi xe bus từ trung tâm Hà Nội (tuyến 103 từ bến xe Mỹ Đình) đến bến xe Mỹ Đức, rồi tiếp tục di chuyển bằng xe ôm hoặc taxi để vào Chùa Hương. Hoặc bạn cũng có thể đi xe khách từ các bến xe lớn ở Hà Nội đến Mỹ Đức rồi tiếp tục đi thuyền vào chùa.
Xe ô tô tự lái hoặc thuê: Nếu có xe riêng, bạn có thể lái xe theo quốc lộ 21A từ Hà Nội đến Chùa Hương. Nếu không có xe, bạn có thể thuê ô tô đi trực tiếp đến khu vực lễ hội, thuận tiện và tiết kiệm thời gian.
Taxi hoặc Grab: Bạn có thể chọn taxi hoặc Grab để đi từ Hà Nội đến Chùa Hương. Mặc dù cước phí khá cao, nhưng đây là lựa chọn nhanh chóng và tiện lợi, đặc biệt nếu bạn đi theo nhóm.
Thuyền: Sau khi đến bến thuyền tại chân núi, bạn sẽ đi thuyền trên sông Yến để vào khu vực chùa. Chuyến đi thuyền rất đẹp và thư giãn, giúp bạn chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên tuyệt vời.
Xe điện: Từ bến thuyền, nếu không muốn leo núi, bạn có thể sử dụng xe điện để lên gần động Hương Tích. Xe điện là phương tiện thuận tiện, đặc biệt đối với người già và trẻ em.
Các địa điểm tham quan ở lễ hội chùa Hương
- Chùa Hương (Chùa Thiên Trù): Đây là điểm đến chính của lễ hội, nơi thờ Phật và các vị thần linh. Chùa Hương nằm trong một thung lũng bao quanh bởi núi non hùng vĩ. Đây là nơi các tín đồ đến dâng hương, cầu nguyện cho một năm mới bình an, may mắn.
- Động Hương Tích: Động Hương Tích, hay còn gọi là "Hoan ca của núi rừng", là một trong những địa điểm linh thiêng nhất tại Chùa Hương. Để đến đây, du khách phải leo qua hơn 2.000 bậc đá, nhưng khi đến đỉnh, bạn sẽ được chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên tuyệt vời và tham gia các nghi lễ Phật giáo đặc sắc.
- Sông Yến: Một trong những trải nghiệm thú vị là ngồi thuyền trên sông Yến, con sông xanh mát uốn lượn giữa các dãy núi đá vôi. Đây là dịp để bạn tận hưởng không gian yên bình và cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp của khu vực lễ hội.
- Chùa Long Vân: Chùa Long Vân là một trong các ngôi chùa nổi bật trong khu vực lễ hội. Nằm trên đỉnh núi, chùa có không gian thanh tịnh và yên bình. Du khách có thể đến đây để tìm hiểu thêm về lịch sử của chùa và cầu an.
- Động Nga My: Đây là một động nhỏ nhưng rất đẹp, nằm không xa Chùa Hương. Động có không gian huyền bí với những hình thù kỳ lạ của đá vôi, tạo nên một vẻ đẹp tự nhiên độc đáo.
Ăn gì khi du xuân lễ hội chùa Hương?
- Cơm cháy Chùa Hương: Đây là món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng đất Chùa Hương. Cơm cháy được làm từ cơm rang giòn, thường ăn kèm với nước sốt mặn ngọt, thịt gà, lạp xưởng và các loại rau. Món ăn này đơn giản nhưng rất thơm ngon và hấp dẫn, thường được bán ở các quán gần chùa.
- Bánh khảo: Bánh khảo là một loại bánh truyền thống đặc sản của Chùa Hương, được làm từ gạo nếp, lạc, mật mía, có vị ngọt nhẹ, dai và thơm. Bánh khảo thường được bày bán ở các khu vực xung quanh chùa và là món quà lưu niệm phổ biến cho du khách.
- Chè lam: Chè lam là món ăn ngọt nổi tiếng của miền Bắc, được làm từ gạo nếp, mật ong, lạc rang và các loại gia vị. Món chè lam có vị ngọt thanh, dai và rất dễ ăn. Đây cũng là món ăn lý tưởng để thưởng thức trong chuyến đi lễ.
- Thịt lợn mán: Thịt lợn mán ở khu vực Chùa Hương được chế biến rất ngon, có thể ăn kèm với rau sống, mắm tôm hoặc dùng trong các món như thịt nướng, thịt kho. Thịt lợn mán rất mềm và có hương vị đặc biệt.
- Nước sấu: Nước sấu là thức uống đặc trưng của miền Bắc, được chế biến từ quả sấu tươi, mang lại vị chua ngọt mát lạnh, rất phù hợp để giải khát trong những ngày đi lễ hội. Nước sấu giúp làm dịu mát cơ thể và tăng thêm phần thú vị cho chuyến đi.
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Nguyễn Quỳnh Nhi |
17 ngày
Nguyễn Quỳnh Nhi |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Nguyễn Quỳnh Nhi |
17 ngày
Nguyễn Quỳnh Nhi |
17 ngày
Nguyễn Quỳnh Nhi |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
18 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
17 ngày
Mai Trần Bách |
18 ngày
