
1. Ưu đãi thuế và tín dụng xanh
Để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn, ưu đãi thuế và tín dụng xanh là một trong những công cụ tài chính quan trọng nhất mà chính phủ đang áp dụng.
- Chính phủ hiện đang áp dụng thuế suất ưu đãi hoặc miễn giảm thuế nhập khẩu cho máy móc, công nghệ tái chế và xử lý chất thải.
- Các doanh nghiệp đầu tư dự án xanh còn được hưởng ưu đãi giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu tiên.
- Đặc biệt, việc hỗ trợ tín dụng xanh qua Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng thương mại với lãi suất thấp hơn 1–2% so với thị trường đang tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn.
- Ngoài ra, trái phiếu xanh được phát hành dưới sự giám sát của Bộ Tài chính, tạo nguồn vốn lớn cho các dự án tuần hoàn, cùng với các quỹ bảo lãnh tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc tiếp cận vốn cho công nghệ xanh.
2. Hỗ trợ đầu tư hạ tầng tái chế
Hạ tầng là nền tảng cho mọi hoạt động, và để kinh tế tuần hoàn phát triển, việc hỗ trợ đầu tư hạ tầng tái chế là điều không thể thiếu.
- Chính sách của nhà nước dành quỹ đất và ưu đãi thuê đất cho các doanh nghiệp nghiên cứu, xây dựng nhà máy tái chế và xử lý chất thải.
- Đầu tư công cũng hỗ trợ xây dựng các trung tâm tái chế tại các khu công nghiệp với công suất phù hợp quy mô địa phương.
- Chính quyền địa phương có thể cấp phép nhanh, giảm thủ tục hành chính và hỗ trợ quy hoạch hạ tầng, tạo môi trường thuận lợi cho các dự án.
- Đặc biệt, việc hỗ trợ thiết lập mô hình logistics đảo chiều, chia sẻ kho bãi và xe vận chuyển giữa các doanh nghiệp đang được đẩy mạnh.
- Hơn nữa, vốn ODA và tài trợ quốc tế cũng được điều phối ưu tiên cho hạ tầng tuần hoàn như các dự án thu gom, tái chế nhựa.
4. Đối tác công tư (PPP)
Để huy động tối đa nguồn lực và chuyên môn, mô hình đối tác công tư (PPP) đang được khuyến khích mạnh mẽ trong các dự án kinh tế tuần hoàn.
- Chính phủ đang kêu gọi đầu tư theo mô hình PPP vào các dự án cơ sở hạ tầng xử lý chất thải và tái chế quy mô lớn.
- Cơ chế chia sẻ doanh thu, rủi ro giữa nhà đầu tư và nhà nước giúp thu hút nguồn vốn tư nhân hiệu quả.
- Các dự án PPP còn mở rộng đến hạ tầng năng lượng tái tạo kết hợp thu gom và xử lý rác, tạo ra các giải pháp toàn diện hơn.
- Sự tham gia của doanh nghiệp trong quản lý và vận hành dự án không chỉ tăng hiệu quả mà còn đảm bảo tính bền vững lâu dài.
- Mô hình PPP còn giúp nâng cao năng lực quản lý công của chính quyền và thu hút các chuyên gia quốc tế, mang lại lợi ích kép cho sự phát triển của kinh tế tuần hoàn.
3. Chương trình R&D và đổi mới sáng tạo
Nghiên cứu và phát triển (R&D) cùng với đổi mới sáng tạo là động lực thúc đẩy sự ra đời của các giải pháp tuần hoàn tiên tiến, giúp nâng cao hiệu quả và tính khả thi của mô hình kinh tế này.
- Bộ Khoa học và Công nghệ đang triển khai các chương trình tài trợ nghiên cứu công nghệ tái chế và vật liệu sinh học.
- Doanh nghiệp khi hợp tác với viện, trường được hỗ trợ tới 70% chi phí nghiên cứu, thử nghiệm sản phẩm tuần hoàn.
- Các tổ chức cũng thường xuyên tổ chức cuộc thi khởi nghiệp xanh, tài trợ giải thưởng và vườn ươm cho các dự án kinh tế tuần hoàn tiềm năng.
- Ngoài ra, các chương trình liên kết quốc tế giúp chuyển giao công nghệ tiên tiến và đào tạo nhân lực chuyên ngành.
- Thậm chí, nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm còn dành riêng cho các công ty khởi nghiệp xanh, hỗ trợ họ phát triển sản phẩm và mở rộng thị trường.
5. Chế tài và khung pháp lý
Bên cạnh các chính sách khuyến khích, việc thiết lập chế tài và khung pháp lý chặt chẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo tuân thủ và thúc đẩy trách nhiệm trong kinh tế tuần hoàn.
- Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi đã bổ sung quy định về trách nhiệm mở rộng sản phẩm (EPR) và thuế bảo vệ môi trường, buộc các nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về sản phẩm của mình trong suốt vòng đời.
- Các nghị định về tiêu chuẩn kỹ thuật tái chế yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ quy trình, công nghệ đạt chuẩn, đảm bảo chất lượng sản phẩm tái chế.
- Hơn nữa, các chế tài hành chính và hình sự cũng được tăng nặng đối với hành vi xả thải, bỏ rác không đúng nơi quy định, buộc tái chế và bồi thường thiệt hại.
- Một hệ thống báo cáo và kiểm tra độc lập, kiểm toán môi trường đang được xây dựng để giám sát và xử lý vi phạm kịp thời.
- Nhìn chung, khung pháp lý rõ ràng đang xác định rõ vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân trong việc phát triển kinh tế tuần hoàn.